Camponotus herculeanus

Trochę zaniedbałem dziennik, pora nadrobić.
2021.10.02 kolonia została wyjęta z lodówki. Szybko zaczęły zwiedzać arenę.
2021.10.15 pojawiły się pierwsze jaja:

   
Niedługo kolonia zaczęła się rozwijać intensywnie, potomstwa jest dużo.
2021.12.02:
   
2021.12.03:
   
2021.12.15 wypatrzyłem na arenie pojedynczego samca. Nie widziałem go wcześniej w gnieździe, ani też poczwarek samców. Myślałem, że może postanowiły się przygotować na rojenie - ale następnego dnia widziałem go już szarpanego za skrzydła w gnieździe, więc raczej jest to pomyłka:
   

Stan obecny gniazda z przodu i z tyłu:
2021.12.16
   
   

Niestety kropelki wody utrudniają obserwację - bez flesza nie widać nic w głębi komór, z fleszem nie widać nic przez kondensację. Całą wodę nanoszą sobie same - ja ostatni raz dolewałem do gniazda dwa miesiące temu. Jest to tym samym dobry dowód na to, że gniazda drewniane i/lub gniazda z tylko szybką z przodu, a bokami i tyłem otwartymi na odparowywanie nie są dobrym pomysłem dla tego gatunku, bo lubią zrobić sobie 100% wilgotności. W tym (i poprzednim) sezonie kolonia nie jest w żaden sposób dogrzewana, zatem nie jest to kondensacja wynikająca z dużej różnicy temperatur - tam naprawdę jest bagno w części komór.

Kolonia poszła do lodówki 2022.02.08 po tygodniowym schładzaniu i została wyjęta 2022.05.05. Długo pozostawała w stagnacji - wchłaniała jakieś jedzenie z początku, potem już tylko starsze robotnice wałęsały się po arenie bez celu i testowały (skutecznie) nieodświeżoną na ten sezon barierę olejową. Po wyczyszczeniu i nałożeniu na nowo bariery problem zniknął. Dziś (2022.06.21) zastałem pierwsze poczwarki.
   

Kolonia idzie powoli, ale do przodu. Postanowiłem przewiesić je w miejsce, w którym mogę je dogrzać. Przy tej okazji zerknąłem na tył gniazda - od tej pory będzie to przód gniazda  
2022.08.05
   

Ten sezon był wyjątkowo mało emocjonujący pod względem wzrostu. Coś tam mrówek przybyło, ale mam wrażenie, że był to sezon na pół gwizdka.
   
Podejrzewam, że 3 miesiące w lodówce to jednak za mało dla mrówek pochodzących z wysokości 1100 m n.p.m, gdzie temperatury w zimie są znacznie poniżej 0°C, a pokrywa śnieżna utrzymuje się dłużej, niż te 3 miesiące. Postanowiłem, że zimowanie po tym sezonie będzie intensywniejsze. Mrówki trafiły do lodówki 2022.10.16. Niestety w lodówce panuje dość wysoka temperatura (7-10°C) ze względu na zimowanie delikatniejszych gatunków. Ale akurat w drugiej połowie listopada temperatury na zewnątrz siadły i od 2022.11.27 gniazdo owinięte w folię aluminiową (prewencja przed ogrzewaniem przez słońce) stoi na balkonie. Nie wiem jeszcze, czy w przypadku wystąpienia sroższych mrozów (-10°C i mniej) je zabiorę do lodówki, celem jest zapewnienie im okresu przemrożenia takiego, żeby skuliły się do form nieruchomych jak trupy - takie je znalazłem prawie 4 lata temu i po takim zimowaniu miały jedyny solidny sezon przyrostu.

Jak planowałem tak zrobiłem. Kolonia przeleżała 10 dni w śniegu, potem zrobiło się cieplej i zabrałem je do lodówki. 
   

W sumie zimowały prawie 4 miesiące, z lodówki wyjąłem je 2023.02.10. Niecałe dwa tygodnie później (2023.02.23) zobaczyłem pierwsze jajco:
   

Niedługo później (2023.03.07) pojawiła się pierwsza poczwarka:
   

Pierwsze niewybarwione, świeże robotnice zobaczyłem 2023.03.30, tu już bez zdjęcia.

Stosy jaj:
   

Udało mi się nagrać dwa timelapsy z wykluwania się jaj:



Królowa pokazała mi się w tym sezonie już chyba cztery razy, rekordowo wiele. Tu składa jajco tuż koło truchła karaczana tureckiego, a w komorze wyżej porządku pilnuje major:
   

I ostatnie ogromne, zimujące żelki wraz z setkami jaj w komorze poniżej:
   

Stan gniazda na 2023.03.30:
   

Sezon jak zwykle krótki i jak niezwykle owocny, robotnic przybyło tyle, że zapełniły i drugie gniazdo. Nie było jeszcze form płciowych i mam nadzieję, że pojawią się w następnym sezonie, bo jak nie, to mnie ta kolonia przerośnie. Szacuję liczebność na 1-2 tysiące robotnic. Robiłem też podliczenie larw, samych widocznych na wierzchu stosów jest na pewno więcej niż tysiąc. Stan gniazd (przód i tył) na moment wkładania do lodówki. Do tego dochodzą dwie próbówki z robotnicami z areny.

2023.07.15
   
   

Trzy dni temu stuknęło 5 lat odkąd mam tę kolonię. Trochę się od tamtego czasu rozrosła. 
Niestety nie uzupełniałem w tym sezonie jeszcze dziennika, więc pokrótce o tym, co się zmieniło:
Dostały nową arenę w rozmiarze 68,5 x 38,5 cm wykonaną na zamówienie u Anthub. Wymiar idealnie wypełnia przestrzeń dwóch modułów szafki typu Kallax scalonych w jedną. Oprócz powiększonego wybiegu dostały też trzecie gniazdo 20x20x2 cm z Anthillshopu - tym razem z wkładem korkowym bez żadnych korytarzy. W efekcie dzieje się to samo, co z pierwszym gniazdem tego typu, najlepsze widoki są od tyłu... dlatego na zdjęciu samego gniazda widoczne jest ono zdjęte. 
Kolonia została wybudzona 9.11.2023, pierwsze jajka pojawiły się 25.11.2023, a pierwsza poczwarka dopiero 5.12.2023. Ku mojemu zatrwożeniu wciąż nie produkują nawet pilotażowej porcji form płciowych - wiem, że w naturze kolonie osiągają nawet 13000 robotnic, a u mnie jest tylko ułamek tej liczby, ale wiekowo już powoli powinny zaczynać rozród.
Zdjęcia z 14.02.2024:
   
   
   
   

Przed zimowaniem postanowiłem zrobić im małe suszenie najstarszego gniazda, bo zaczęło się tam robić niezłe bagno i spora część gniazda nie była użytkowana. Otworzyłem je i usunąłem wszystkie robotnice na arenie, a po kilku dniach złożyłem ponownie i podpiąłem w stare miejsce. Mrówki nie chciały do niego wrócić i podczas zimowania, które rozpoczęło się 2024.03.24, gniazdo to było niemal puste. Nadal wyglądało mało atrakcyjnie.
Kolonia zakończyła zimowanie 2024.07.02. Po paru dniach poza lodówką postanowiłem zrobić im małe przemeblowanie - odpiąłem ponownie najstarsze gniazdo i zastąpiłem wkład świeżym korkiem bez żadnych wydrążonych wcześniej komór. Wyjątkowo szybko ruszyły z rozwojem - już po 10 dniach zobaczyłem pierwszą poczwarkę, a 2 dni później - pierwsze jajko. 

2024.07.12
   

2024.07.14
   

Obecny stan trzech gniazd i czwartego quasi gniazda w postaci kawałka drewna na arenie:
2024.07.13